Hoe de strijd tegen sekseregistratie in Nederland begon

Transgender Netwerk Nederland – Longread

Niet langer ‘M’ en ‘V’ op het paspoort: hoe de strijd tegen sekseregistratie in Nederland begon

Over enkele jaren verdwijnt de gendermarker op de identiteitskaart. Dat is een van de beloftes van Minister Van Engelshoven om onnodige sekseregistratie in Nederland te verminderen. Deze beslissing leidt tot gemengde reacties bij transgender personen. Waar sommigen de sekseregistratie graag zien verdwijnen omdat hun ID-kaart niet bij ze past, zien anderen het bezit van een ‘m’ of ‘v’ in het paspoort als een beloning waar hard voor gestreden is. Dit spanningsveld over de gendermarker in het paspoort speelt al tientallen jaren. Hoelang is het protest tegen de sekseregistratie in Nederland al gaande?

We maken een sprong terug in de tijd, naar het najaar van 2004. De transgendergemeenschap ziet er dat jaar nog heel anders uit dan hoe we die nu kennen. Nederland kent meer dan dertig organisaties die zich inzetten voor transgenderrechten. Elke club richt zich op een eigen gemeenschap, bijvoorbeeld transmannen, transvrouwen, genderkinderen, genderqueers of andere betrokkenen. In de ogen van een aantal activisten vindt er weinig onderlinge samenwerking plaats en verloopt het contact stroef.

Daar moet verandering in komen, vinden organisatie T-Image en de Schorerstichting, bewegingen die zich richten op de beeldvorming van transgender personen in Nederland. Zolang de transgenderbeweging versplinterd is, kan er immers geen verandering op nationaal niveau plaatsvinden. Daarom besluit bestuurslid Justus Eisfeld om een landelijke transgenderconferentie op te zetten, waar iedereen aan dezelfde tafel schuift.

Op 6 november 2004 wordt deze T3-conferentie aan de P.C. Hooftstraat in Amsterdam gehouden (de term T3 verwijst naar de woorden transseksualiteit, travestie en transgenderisme). “Deze dag was erg bijzonder”, blikt Justus Eisfeld terug. “Het was voor het eerst dat verschillende groepen aan dezelfde tafel zaten zonder ruzie met elkaar te hebben.”

Die dag moet voor beleidsmakers en hulpverleners duidelijk worden welke vraagstukken er spelen bij transgender personen. “De conferentie was een smoes om die mensen voor het eerst in een kamer te krijgen”, zegt Eisfeld. “Het ging erom dat we in een achterkamer de leiders van alle grote groepen bij elkaar kregen. Met z’n allen wilden we de vraag stellen: wat kunnen wij met elkaar bereiken wat we nu alleen niet bereiken?”

De T3-conferentie blijkt een groot succes te zijn. De sprekers besluiten een landelijke belangenvereniging op te richten, want alleen op die manier kunnen wetten veranderd worden. Ruim een jaar na de conferentie – op 11 februari 2006 – komen zeven organisaties bij elkaar die samen een belangenvereniging vormen. Enkelen van hen zijn vreer Verkerke van de Noodles en Justus Eisfeld van T-Image. De naam van hun nieuwe vereniging heet: Transgender Netwerk Nederland (TNN).

Maar op de T3-conferentie gebeurt meer dan alleen de oprichting van TNN. Op deze dag schrijven de ruim 120 deelnemers van de conferentie meerdere actiepunten op om de emancipatie van transgender personen op de nationale agenda te krijgen. Daar komt één punt naar boven dat iedereen aangepast wil zien: Artikel 28 uit het Burgerlijk Wetboek, in de volksmond ook wel bekend als de Transgenderwet.

De Transgenderwet uitgelegd

Wat was deze wet ook alweer? In 1985 legde de Nederlandse regering wettelijk vast dat transgender personen hun geslacht juridisch konden aanpassen. Nederland was hiermee een van de eerste landen die dit mogelijk maakte. Alleen Zweden, Duitsland en Italië waren hier enkele jaren eerder mee. Wie het geslacht op papier wilde corrigeren, stapte naar de rechter, die het vervolgens zou toepassen.

Er zaten echter strenge voorwaarden aan vast. Je moest minimaal achttien jaar oud zijn, je mocht niet getrouwd zijn, een arts moest een verklaring schrijven en je moest onvruchtbaar zijn. Reden waarom deze eis aan de wet gekoppeld zat, was dat de regering het onwenselijk achtte dat een kind twee ouders van hetzelfde geslacht zou hebben. Deze voorwaarde omschreven sommige activisten als de sterilisatie-eis.

Dat was niet de enige voorwaarde die de Nederlandse regering in 1985 stelde. Er was nog een eis: ‘lichamelijke aanpassing aan het gewenste geslacht voor zover medisch en psychologisch verantwoord’. Een transvrouw die geen hormonen of de ‘sex reassignment surgery’ (SRS) wilde, kon hiermee nooit juridisch vrouw worden.

Een groffe mensenrechtenschending was het, die bovendien irrelevant was nu het homohuwelijk enkele jaren eerder was ingevoerd. Daarmee was het niet langer ongewenst dat kinderen ouders van hetzelfde geslacht hadden. Daar was iedereen op de T3-conferentie het over eens. Deze wet ontzegde transgender personen een eigen identiteit en moest daarom van tafel geveegd worden. Maar welk alternatief daarvoor in de plaats moest komen, daar waren de meningen over verdeeld. De optie die het meest voor de hand lag, was om te stoppen met het registeren van de sekse. Daarmee vervalt de Transgenderwet immers definitief: je hoeft niet langer te streven naar een juridische identiteit, want die bestaat niet meer. Maar niet iedereen reageerde enthousiast op dit idee.

Onenigheid over de afschaffing

De oprichters van het pasgeboren TNN besluiten daarom om twee scenario’s op papier te zetten. Scenario A was het geopperde idee van de conferentie: een afschaffing van geslachtsregistratie bij de burgerlijke stand. Sommige transgender personen hechten echter grote waarde aan de erkenning van ‘man’ of ‘vrouw’ op het paspoort. Het verwerven van de andere sekse in het paspoort is immers iets waar velen van hen hard aan gewerkt hebben. Daarom uiten zij kritiek op dit voorstel. “Sommigen voelden zich echt bedreigd”, kan Justus nog herinneren over deze periode. “Voor hen was het een soort aanslag op hun eigen identiteit.”

Anderen waren juist wel een fel voorstander van afschaffing. Waarom wil de staat per se weten of iemand een man of een vrouw is? Sinds de afschaffing van de dienstplicht is er immers geen wettelijk verschil meer tussen mannen en vrouwen. Als iemand het geslacht zou wijzigen, leidde dat dus niet tot juridische consequenties.

Weer anderen vonden dat de sekseregistratie voortaan anders moest plaatsvinden. Zo bepleitte Chris Balke van T&T Amsterdam dat op invulformulieren naast de opties ‘man’ en ‘vrouw’ ook ‘n.v.t’ een mogelijkheid moest zijn. “Iedereen moet in de gelegenheid zijn om zelf aan te kunnen geven of men wel of niet in het hokje M/V past”, vond hij.

De oprichters van TNN waren zelf van mening dat volledige afschaffing van de sekseregistratie de beste oplossing was. Als niemand meer iemands sekse registreert, wordt de Transgenderwet immers nutteloos. Dilemma’s en kwetsende beperkingen rondom transgender personen die zich tussen de sekses in voelen werden hier bovendien mee opgelost.

„Als iemand het geslacht zou wijzigen, leidde dat niet tot juridische consequenties.”

Toch bleef er veel kritiek op dit plan. Justus legt uit: “Velen konden een definitie van normaliteit aan hun transzijn verbinden door te zeggen van: ‘Ik ben een gewone vrouw en ik word een gewone man’. Of andersom. Deze mensen hechten aan het gevoel van normaliteit en alles wat weggaat uit die binariteit verstoort dat gevoel natuurlijk”, vertelt hij.

Daarom kozen Eisfeld en de andere oprichters voor een ander scenario. Dit tweede plan omschreven zij als minder principieel, maar het was wel een plan die op korte termijn haalbaar was en geen breuk binnen de eigen achterban riskeerde. De vereiste sterilisatie moest van TNN verdwijnen. Bovendien zouden medische handelingen niet langer een verplichting moeten zijn voor juridische erkenning. Kortom: er moet een nieuwe Transgenderwet op tafel komen, waarin mensen zelf bepalen welke aanduiding ze krijgen. Na jarenlang lobbyen op het Binnenhof werd deze herziene wet doorgevoerd in 2014.

Hoe zag de strijd tegen de Transgenderwet eruit? (2007-2014)

Wie de eigen genderidentiteit op papier erkend wilde hebben, moest volgens de wet uit 1985 verplicht onvruchtbaar worden en fysieke operaties ondergaan. In november 2020 bood de Nederlandse overheid excuses aan voor deze mensenrechtenschending. Terwijl Nederland deze verouderde wet jarenlang hanteerde, hadden steeds meer landen een wetgeving waarbij individuen zelf konden bepalen om het geslacht te veranderen van ‘M’ naar ‘V’ of andersom. Hoe kwam er een einde aan deze Transgenderwet?

Het drietal dat zich namens TNN jarenlang in de Transgenderwet verdiepte, bestond uit Thomas Wormgoor, Justus Eisfeld en vreer Verkerke. Zij kregen in 2006 cruciale steun vanuit het buitenland toen de Yogyakarta Principles verschenen. Dit was een document met uitgangspunten voor mensenrechten. Een van de bevindingen wond er geen doekjes om: een gedwongen medische handeling als voorwaarde voor wettelijke erkenning is uitdrukkelijk een schending van mensenrechten.

Datzelfde jaar kwam er nieuws vanuit Spanje: daar ging een wet van kracht waarmee transpersonen zonder operatie van geslacht konden veranderen. Dit bood goede handvatten voor TNN om voor te leggen aan de Tweede Kamer, die de Yogyakarta Principles onderschreef. Tegelijkertijd voelden niet alle transpersonen verontwaardiging over de Nederlandse Transgenderwet. Het leek voor sommigen logisch dat transgender personen niet meer hun ‘oude’ lichaam wilden inzetten om kinderen te krijgen.

Justus legt uit: “Toen ik begon over die wet en het omschrijven van de sterilisatie-eis kreeg ik van veel transmensen de terugkoppeling: waarom is dat een probleem? Dat hoort toch gewoon bij het proces? Als je trans bent en je gaat in transitie, dan betekende dat in de beleving van veel mensen automatisch dat je dat moest willen. Daar hoorde uiteraard bij dat je je vruchtbaarheid verloor. Het besef dat het eigenlijk een bizarre mensenrechtenschending is, bestond toen nog gewoon niet”, vertelt hij.

Het actievoeren tegen een nieuwe Transgenderwet duurde uiteindelijk vier jaar. Raadsadviseur Sjaak Jansen van het ministerie van Justitie ondersteunde het drietal en trok de conclusie dat de wet in 2001 al aangepast had moeten zijn. De noodzaak tot sterilisatie was bedacht om te voorkomen dat een kind twee vaders of twee moeders zou hebben, iets dat de regering destijds als ongewenst zag. Met de komst van het homohuwelijk verviel dus de noodzaak tot sterilisatie.

Zowel in 2009 als in 2011 deed de Nederlandse regering toezeggingen om Artikel 28 aan te passen. Toch bleef een wetsvoorstel jarenlang uit. Een van de redenen waarom politici terughoudend reageerden, had te maken met de familiewetgeving. Carolien van de Lagemaat, die van 2007 tot en met 2015 voorzitter van TNN was, vertelt: “Er zat een koppeling in de wet tussen het juridische en biologische geslacht. Dat betekent dat in familieverband degene die het kind baart een andere juridische status heeft dan de verwekker. De hele familiewetgeving moest je dan met andere termen gaan beschrijven.”

Een grote impact had het rapport Controlling bodies, denying identities, uitgegeven door de Human Rights Watch in september 2011. De conclusie van het onderzoek loog er niet om: de voorwaarden van de Nederlandse Transgenderwet schendt de rechten van persoonlijke autonomie en lichamelijke integriteit. Een laatste duw kwam van Argentinië, die het als eerste ter wereld mogelijk maakte voor mensen vanaf 18 jaar om via een vlotte en kosteloze administratieve procedure het geslacht te wijzigen. Het uiteindelijke wetsvoorstel werd datzelfde jaar nog aan de Tweede Kamer voorgelegd en werd in maart 2013 met een meerderheid van stemmen aangenomen. De herziene wet ging van kracht in juli 2014.

Na de herziening van deze Transgenderwet kwam de discussie over geslachtsregistratie opnieuw op gang. Met de komst van de nieuwe wetgeving was voor veel mensen de drempel verlaagd om hun geslacht te wijzigen. In de tijd van de oude Transgenderwet pasten zo’n honderd mensen per jaar hun geslacht juridisch aan. Dat aantal steeg explosief vanaf 2015 naar 770 personen.

Deze nieuwe wet was echter exclusief gericht op hen die zich mannelijk of vrouwelijk voelden. De genderqueer- of non-binaire personen bleven hierbij onder de radar. Met die gedachte ging de discussie over de sekseregistratie voort. Dit keer kwam het pleidooi niet alleen van TNN, maar ook vanuit homobelangenvereniging COC en NNID, de organisatie die zich richt op personen met een intersekse conditie. Gezamenlijk riepen zij de Tweede Kamer op om geslachtsregistratie volledig af te schaffen.

Het geslacht laten doorkruisen met een ‘X’ was volgens de organisaties een kortetermijnoplossing. Het pleidooi van de drie belangenorganisaties leidde ertoe dat de politiek de sekseregistratie op meerdere gebieden terugdrong. Zo verdween het per 1 januari 2017 op ov-chipkaarten, studentenpassen en stempassen. Bovendien maakte Nederland in 2017 een pleidooi in EU-verband dat geslachtsregistratie op de identiteitskaart optioneel moet zijn. Twee jaar later stemde het Europese Parlement hiermee in.

‘X’ op het paspoort: waarom was het jarenlang niet mogelijk?

Voor het grote publiek kwam het debat over geslachtsregistratie pas echt dichtbij in 2018, toen voor het eerst het geslacht op het paspoort werd doorgekruist met een ‘X’. De eerste Nederlander die de gendermarker op het paspoort mocht doorstrepen met een ‘X’, was Leonne Zeegers, een intersekse persoon uit Breda. Het nieuws ging de wereld over. ‘ The first gender-neutral Dutch citizen’, kopte de Britse krant The Guardian.

Een rechtszaak die minder publiciteit opleverde, was die van een 60-jarige Nederlander die eveneens noch als man, noch als vrouw door het leven wilde gaan. Deze zaak vond in 2007 plaats. Bij diens geboorte werd destijds het mannelijke geslacht vastgesteld. Deze persoon kwam echter tot de overtuiging niet tot het mannelijk geslacht te behoren en onderging een geslachtsaanpassende operatie. Later kwam die tot de overtuiging evenmin tot het vrouwelijke geslacht te behoren en concludeerde ‘niet-geseksueerd’ te zijn.

De wens om als zodanig erkend te worden, werd echter meerdere keren afgewezen. De Nederlander stapte daarom in 2007 naar de Hoge Raad en deed een beroep op Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit artikel omschrijft het respect voor het privéleven, iets dat volgens diegene geschonden werd.

De Hoge Raad concludeerde echter dat er van een schending van Artikel 8 geen sprake was. Iemands eigen overtuiging vormde volgens de rechter geen reden om de vermelding in de geboorteakte als een fout te zien. Een fout was er alleen als iemands juridische identiteit in het paspoort niet overeenkwam met het fysieke geslacht. In dat geval kon de wens vervuld worden om van het ene geslacht naar het andere te gaan. De wens van deze persoon – concludeerden de rechters – was wezenlijk anders, namelijk het niet behoren tot het mannelijke en evenmin tot het vrouwelijke geslacht. De 60-jarige Nederlander moest daarom kiezen tussen een ‘M’ of ‘V’ op het paspoort.

Waarom werd die erkenning elf jaar later wel aan Leonne Zeegers gegeven? De omstandigheden waren hier immers hetzelfde. Toch concludeerden de rechters dit keer iets anders, namelijk dat Artikel 8 wel degelijk werd overtreden. Zeegers eigen overtuiging was volgens de rechters belangrijker dan de Europese opvatting dat er alleen mannen en vrouwen bestaan. Als toelichting stelden zij dat de Nederlandse maatschappij is veranderd. Winkelketen HEMA verkoopt nu immers genderneutrale kinderkleding en de NS spreekt mensen aan met ‘beste reizigers’ in plaats van ‘dames en heren’.

Om te begrijpen waarom rechters in 2018 wel erkennen dat Leonne onrecht werd aangedaan, terwijl de anonieme persoon uit 2007 die erkenning nooit kreeg, is het goed om te kijken naar een rapport dat de Human Rights Watch in de tussenliggende periode schreef. In ‘ Controlling bodies, denying identities’ concludeerden de auteurs dat ‘gender variant people’ recht op erkenning hebben. Die verdienden zij door de mogelijkheid hun genderidentiteit in juridische documenten volledig te schrappen. Iemands overtuiging van de eigen genderidentiteit valt volgens hen bovendien onder Artikel 8 van het Europees Verdrag. Deze conclusie was een belangrijke erkenning voor non-binaire personen.

Tijdens de rechtszaak van Leonne Zeegers maakte de rechter voor het eerst onderscheid tussen genderidentiteit en biologische geslachtskenmerken. De rechtbank benadrukte daarop dat een medische vaststelling van een intersekse conditie niet bevestigt wat de genderidentiteit van een persoon is. Deze erkenning van de rechter was daarmee niet alleen belangrijk voor intersekse personen, maar ook voor transgender personen.

Portret Ryan Ramharak

Ryan Ramharak is non-binair, is van Hindoestaans-Nederlandse afkomst en werkt bij de Rijksoverheid. Ryan wordt graag aangesproken met de voornaamwoorden die/diens en is momenteel bezig met een rechtszaak om de gendermarker in het paspoort door te halen met een ‘X’.

“Non-binair houdt voor mij in dat ik geen man en geen vrouw ben. Ik ben opgevoed als meisje en op mijn 23e kwam ik uit de kast als transman. Ik wist simpelweg niet dat er meer was dan transman en transvrouw. Vlak erna hoorde ik voor het eerst over de term non-binair. Een paar maanden later uitte ik me naar anderen als zodanig.

Ik had eerst een ‘V’ in mijn paspoort en die heb ik vervangen door een ‘M’. Maar ik merkte dat dat niet klopte. Als mensen mijn documenten zien, bijvoorbeeld als ik op reis ga of een huis koop, dan staat er een ‘M’ in. Zodra je dat hebt, komt er op elk papiertje ‘meneer’ te staan.

Daarom ben ik momenteel bezig met een gang naar de rechter om mijn gendermarker in het paspoort te wijzigen. Ik hoop dat de ‘X’ op het paspoort mij de ruimte geeft om te zeggen van: jullie gebruiken de woorden meneer of mevrouw, maar mijn paspoort laat duidelijk zien dat ik beide niet ben. Daarom wil ik graag dat jullie meerdere opties neerzetten.

Maar het is ook validatie. De overheid erkent alleen maar de geslachten ‘man’, ‘vrouw’ of mensen waarvan we het geslacht niet weten. Die laatste groep is waar de ‘X’ eigenlijk voor staat. Maar wij geven eigenlijk een nieuwe betekenis aan die ‘X’. Dat doen we door te zeggen: ‘Nee, ik ben anders dan man of vrouw. Wij bestaan en wij zijn er’.

Mijn kinderwens is de derde reden waarom ik een ‘X’ op het paspoort wil. Ik wil als ouder op het geboortecertificaat van mijn kind staan. Op dit moment zou ik als moeder geregistreerd staan als ik een kind zou krijgen. Je hebt het kind tijdens de zwangerschap gedragen, maar je bent daarmee niet de moeder. Dat staat echter wel op het certificaat. Ik wil dan een rechtszaak aanspannen dat ik ouder geregistreerd sta. Dat wordt hopelijk makkelijker als ik een ‘X’ in het paspoort heb.

Ik doe mijn aanvraag voor een X op het paspoort op een andere manier dan de vorige personen. Normaal gesproken neem je een advocaat in de arm en die regelt dan een deskundigenverklaring en bewijs dat ik non-binair ben. Een brief van een chirurg waarin staat dat hormonen gebruikt worden, wordt vaak als bewijs zien. Dat vind ik dehumaniserend en niet juist, want je non-binariteit hangt niet af van je lijf.

Samen met Storm Vogel en Bureau Clara Wichmann willen we niet met de advocaat naar de rechter. We vinden dat we gewoon naar de gemeente moeten kunnen gaan, net als mensen die ‘V’ of ‘M’ wijzigen. En de deskundigenverklaring moet verdwijnen. We zijn naar onze geboortegemeente gegaan en hebben aangegeven dat we de ‘X’ willen zonder deskundigenverklaring en gang naar de rechter. De gemeente heeft dit afgewezen.

Onze tweede stap is daarom dat we alsnog naar de rechter gaan. We willen hiermee een discussie opwekken in de politiek om die ‘X’ voor iedereen in het paspoort beschikbaar te maken en dat moet zonder een deskundigenverklaring.

Naast mijn individuele rechtszaak komt er hopelijk een algemene zaak op gang die voor iedereen zou gelden. In de ideale situatie heb ik aan het einde niet alleen mijn ‘X’, maar is er een uitspraak voor iedereen die de ‘X’ zou willen.

In 2019 ontving Nanoah Struik als tweede persoon een genderneutraal paspoort. Na de rechtszaak van Struik hebben rechters nog een aantal keer toegestaan dat het geslacht werd doorgestreept met een ‘X’. Ondanks dat het wijzigen van de juridische identiteit met een ‘X’ nu mogelijk is, vereist het een complexe rechtszaak. Daarom waarschuwt organisatie Transvisie nadrukkelijk om deze gang naar de rechtbank niet op eigen houtje te doen.

Stoppen met sekseregistratie: is het mogelijk?

Na het aantreden van kabinet Rutte-III gaf het kabinet aan onnodige geslachtsregistratie waar mogelijk te willen beperken. In opdracht van staatssecretaris Fred Teeven verscheen al een onderzoek naar de vraag of het afschaffen van de registratie mogelijk is. Deze onderzoekers concludeerden dat het Nederlandse recht “doorspekt is met verwijzingen naar sekse”. Als de sekseregistratie zou stoppen, zou dat leiden tot meerdere knelpunten, variërend van ongeschikte formulieren tot afstammingsrechtelijke vragen. Tegelijkertijd zijn er op internationaal niveau geen beperkingen. Nieuw-Zeeland is hier een goed voorbeeld, waar iedereen door middel van een verklaring kan kiezen voor een M, een F of een X in het reisdocument.

Na de rechtszaken van Leonne en Nanoah drongen meerdere rechters het kabinet aan om een juridische procedure op papier te zetten voor de erkenning van non-binaire personen. Op dit moment ligt een nieuw wetsvoorstel op tafel, waarin het wijzigen van het geslacht eenvoudiger gaat. Hierin wordt echter alleen rekening gehouden met de opties ‘man’ of ‘vrouw’.

Activist vreer Verkerke – die zich jarenlang inzette voor transgender wetgeving – ziet dat er langzame stappen gezet worden en hoopt dat die uiteindelijk zullen leiden tot afschaffing van de sekseregistratie. “Globaal is op dit moment de meest succesvolle richting dat we eerst oprekken wat er is”, legt hen uit. “Dat we ‘X’ een belangrijke plek gaan geven. Eerst in kleine stapjes ‘X’ introduceren, beschikbaar maken, dan beschikbaar maken voor iedereen. Als dat gebeurd is, zullen de ‘M’ en de ‘V’ eerder als nutteloos gezien worden en is de drempel om er definitief mee te stoppen minder hoog.”

Ryan Ramharak is voorzichtig of er ooit een einde aan de sekseregistratie zal komen. “Er zijn nog teveel mensen die het niet willen”, merkt die. “De gendermarker zie ik wel van het paspoort verdwijnen, maar als het er niet meer staat, betekent dat niet dat het niet meer geregistreerd staat. Het staat straks niet meer op je rijbewijs en ID-kaart, maar het staat nog wel in het systeem.”

Ryan twijfelt bovendien of mensen ooit de sekseregistratie als nutteloos zullen zien. “Men vindt het voor een aantal dingen wel handig. Bijvoorbeeld om te kijken hoe een organisatie verdeeld is of om inzicht te krijgen in medische klachten. Waar ik zelf voorstander van ben, is dat je dan niet langer kijkt naar wat er in het systeem staat, maar dat je specifiek vraagt waar je op moet letten. Dus dat een huisarts bij een intake vraagt: met welk lijf heb ik te maken? Ik hoop dat het uiteindelijk zo ingericht zal worden.”

Het pleidooi om te stoppen met sekseregistratie roept binnen de transgender community gemengde reacties op. Zeventien jaar na de T3-conferentie wordt de discussie over de waarde van ‘M’ of ‘V’ in het paspoort nog steeds gevoerd. De rechtszaken van personen die de gendermarker willen doorstrepen in het paspoort juichen velen toe. Dat het geslacht echter verdwijnt van de ID-kaart – en mogelijk later van het paspoort – roept echter wisselende reacties op. Sommigen vinden dat het geslacht op het paspoort niet moet verdwijnen, maar dat het een individuele keuze moet zijn om het geslacht te vermelden.

Dat het geslacht een knellend harnas voor veel mensen is, werd de laatste vijf jaar wereldwijd duidelijk gemaakt. Hoe iemands genderidentiteit erkend wordt, blijft echter onderwerp van discussie. De mogelijkheid van het doorkruisen van het geslacht wordt door velen toegejuicht, maar een definitieve afschaffing is voor sommigen een brug te ver.

Door Marc van Velzen.