Minke is 28 als haar vader in transitie gaat. Ze beschrijft de moeilijke periode die volgt waarin zij en haar vader elkaar kwijtraken, en af en toe ook weer vinden.
Ergens was het geen verrassing toen mijn vader uit de kast kwam als trans vrouw. Al vanaf jonge leeftijd wist ik dat mijn vader soms vrouwenkleren droeg. Dit deed hij het liefst in de avond, wanneer hij alleen was. Hij noemde zichzelf geen travestiet, maar ook geen trans vrouw. Hij hield gewoon van vrouwenkleding. Hij vond dat wij vrouwen alle leuke dingen hadden gekregen. En daar waren ik en mijn zus eigenlijk prima mee. Mijn eerste reactie was dan ook “ik draag toch ook broeken en jongenskleren?”. Voor ons was het dan ook normaal. Al moet ik wel eerlijk zijn, dat toen ik puber was, en met een slok op ’s avonds laat thuis kwam, het soms wel even gek voelde. Maar ik denk dat het voor mijn vader moeilijker was. Hij probeerde het vaak toch te verbergen.
Maar toen ik 28 was, en mijn vader 58, was er iets veranderd. Pap had zichzelf gezien. In een pruikenwinkel zag pap ‘zijn’ reflectie in de spiegel. In die winkel, met een prachtige pruik op, viel het kwartje. Pap was geen man, maar een vrouw in een mannenlichaam. De puzzelstukjes vielen in elkaar, alle emoties van vroeger kwamen omhoog. Toen ze het ons vertelde omschreef ze het al: “Ik ben blauw van buiten, maar roze van binnen”.
“Hoe graag ik ook de steunende dochter wilde zijn toen mijn vader uit de kast kwam, het verlies van de vader die ik gekend had deed pijn.”
Ik ging op dat moment door een moeilijke tijd. En hoewel het ergens geen schok was, was het dat tegelijkertijd ook weer wel. Mijn stoere vader, geen man?! De man die ik al 28 jaar kende, had een masker? Ik had zoveel vragen, en zoveel emoties. Maar ik was er ook meteen oké mee. Ik hoopte zo dat hierdoor mijn vader eindelijk écht gelukkig zou worden.
Even terug naar ons verleden, voordat we wisten dat pap trans vrouw was. Al sinds ik mij kan herinneren was pap alcoholist, en had hij last van depressies. Mijn zus en ik moesten grotendeels voor onszelf, elkaar en onze ouders zorgen, aangezien onze moeder ook alcoholist was en psychische problemen had. Toen we jonger waren was pap soms opeens heel agressief, en dagelijks liepen mijn zus en ik op eieren om alles kalm te houden thuis. Toen ik uiteindelijk alleen met pap samenwoonde, kwam veel van het huishouden op mijn schouders. Maar vanwege mijn lichamelijke beperking, zag ons huis er meestal uit als een studentenhuis. Uiteindelijk vond ik schoon belangrijker dan opgeruimd, dus werd dat mijn focus. Ik probeerde hem te laten eten, heb helaas ook meer dan eens bier voor hem gehaald, verstopte de autosleutels als hij dronken wilde rijden, en ik was zijn mentale steunpilaar. Als ik weg was, belde hij me vaak een aantal keer in tranen op. Mijn taak was hem dan te kalmeren, zeggen dat alles goed kwam, en dat ik van hem hield.
Een groot gedeelte van mijn leven heb ik dus voor mijn vader gezorgd. Toen hij in transitie ging, was pap al drie jaar nuchter. Een onwijze stap, het ging beter, maar ik merkte dat er iets niet klopte. Pap was die drie jaar dat hij nuchter was, natuurlijk nog gewoon man. Dus toen zij eenmaal uit de kast kwam als trans vrouw, kon ik alleen maar hopen dat pap nu echt gelukkig ging worden.
“Ik ben niet specifiek een vrouw die dol is op veel make-up en winkelen. En laat dat nou net het type vrouw zijn waarvan mijn vader dacht dat ze die moest zijn.”
Maar hoe graag ik ook de steunende dochter wilde zijn toen mijn vader uit de kast kwam, het verlies van de vader die ik gekend had deed pijn. Ik was dol op mijn mannelijke vader, zeker nu hij geen alcohol meer dronk. We waren in die drie jaar hele goede vrienden geworden, en deden leuke dingen samen. Ik was zo bang om dat te verliezen. Maar ook was ik bang dat mensen pap, of mij, eventueel anders zouden behandelen. De wereld zit vol gevaren, en als trans vrouw is de wereld gewoon nóg wat gevaarlijker. Dat wil je niet voor je geliefden.
Al snel merkte ik grote veranderingen, iets wat voor mij ook onwijs schakelen was. Ik ging met pap altijd naar musea, en ik had paps interesse over de WWI en WWII overgenomen. Ik ben een cis vrouw, maar meer het type die met haar vader wilt karten. Ik ben niet specifiek een vrouw die dol is op veel make-up en winkelen. En laat dat nou net het type vrouw zijn waarvan mijn vader dacht dat ze die moest zijn. Haar nagels moesten altijd gelakt. Een gebroken nagel was een ramp. Kleding moest perfect. En ze kocht opeens zo veel. Zelfs spullen die ze niet paste, maar die ze gewoon wilde hebben. Alles wat van ‘hem’ was, ging weg. Alle militaire spullen, alle treinen, alles wat enigszins mannelijk was, moest zo snel mogelijk de deur uit. Want nu was ze vrouw.
Ze ging met een enorme snelheid. Ik kon haar niet bijhouden. Het was nog maar een maand nadat ze uit de kast was gekomen toen ze een e-mail aan mij afsloot met haar nieuwe naam en haar oude naam. Ik kreeg een error. Want wie was ze nu? Of was ze beide? Ik probeerde er met haar over te praten, maar het ging fout. Voor het eerst in jaren hadden we woorden, bijna een ruzie. Ze schreeuwde naar me dat ik nog nooit iets voor haar had gedaan. Toen brak ik. Ik ben mijn jeugd zo goed als kwijtgeraakt in de zorg voor haar. Ze schrok dat ze dat had gezegd. Meteen had ze spijt, ze wist dat ik de enige was die er altijd was geweest voor haar. Het was zo’n emotionele middag. Maar daarna leek er wel iets te klikken bij haar. Dat haar transitie niet alleen om haar ging, maar ook om de mensen die van haar hielden.
We gingen door, mijn vader en ik. En we probeerden uit te zoeken wat voor ons werkte. We gingen samen winkelen, ook al was dat niet helemaal mijn ding. Ik deed alles wat ik kon om haar te ondersteunen, en in het begin leek het de goede kant op te gaan. Ik moest er aan wennen dat de wereld om haar draaide, maar er waren momenten waarop ze heel lief werd. Toen ik thuis in een paniekaanval beland was, waar ik niet uit kwam, sprong ze meteen op de fiets. Ze heeft me een half uur vastgehouden, en mij gesust. Ik voelde mij kind, háár kind. Iets wat ik al jaren niet had gevoeld omdat de zorg altijd omgedraaid was.
Maar na een jaar veranderde er iets. Achteraf denk ik dat ze rond die tijd weer is gaan drinken. Haar gedrag werd extreem. Ze had een nieuwe hobby, leer, latex en BDSM. Ik heb PTSS vanwege een nare gebeurtenis in mijn twintiger jaren, en ging door een moeilijke tijd omdat de rechtszaak over die gebeurtenis pas net achter de rug was. Ik wilde een vader die mij steunde, maar het was alsof pap nergens meer ruimte voor had. Alles moest voor haar wijken. Ze vroeg nooit aan mij hoe het met mij ging, en wilde het met mij over zaken hebben die ik niet met een ouder wilde bespreken. Ik hoefde niet van haar te horen dat ze seks wilde, en wat ze dan specifiek zo miste. En ik wilde haar naaktfoto’s al helemaal niet zien. Ik bleef vragen of ze ruimte voor mij wilde maken, en of ze mijn grenzen kon respecteren. Maar het leek niet binnen te komen.
Na een intens jaar besloot ik het contact tijdelijk te verbreken. Ik kon niet meer. Ik moest herstellen van mijn PTSS, zat in de ziektewet, was druk met revalideren, en mijn partner en ik wilden graag zwanger worden. Het lukte mij niet om naast dat alles, weer haar steunpilaar en emotionele boksbal te worden. In die tijd is pap nog meer gaan drinken, en raakte ze beetje bij beetje het contact kwijt met de stabiele mensen om haar heen. En toen covid kwam, ging het nog sneller fout. Ze is meermaals opgenomen in afkickklinieken. Veel mensen om haar heen hebben hard hun best gedaan. Maar ze leek iedereen weg te duwen, ondanks dat ze zich zo eenzaam voelde. En toen ze met pensioen ging, leek alle stabiliteit weg te vallen en werd het nog erger.
In diezelfde tijd werd ik ernstig ziek, maar heb ik van pap alleen twee dronken korte e-mailtjes gehad. Op social media belandde ik in een zeer pijnlijke dronken discussie met haar waarin ik haar, ondanks mijn situatie, weer aan het troosten was. Iedereen zei dat ik mij moest focussen op de behandelingen, en haar even moest loslaten. Dus dat deed ik. Het waren tien zware maanden, met veel behandelingen, en heel veel verlies. Ik ben in remissie, maar zwanger zal ik nooit worden, en voor werk ben ik volledig afgekeurd.
Ongeveer drie maanden na mijn behandelingen, waarin ik steeds niks van pap had gehoord, kreeg ik het telefoontje waar ik mijn leven lang al bang voor was. Pap was overleden. Meteen stapten ik en mijn partner in de auto. Eenmaal aangekomen heb ik geschreeuwd tegen die kist, en gescholden. Hoe kon ze er zo tussenuit piepen? Dit kon niet haar einde zijn. Niet ons einde. Ze was nog te jong, en had geen kans gehad het goed te maken met mij.
Ik was boos, en verdrietig, maar ergens ook opgelucht. Het was klaar. Ik hoefde niet meer voor haar te zorgen. Ik hoefde niet meer bang te zijn voor dat telefoontje, want het ergste wat ik mij kon bedenken, was nu gebeurd. Ook leek er na al die jaren nu pas ruimte voor rouw. Rouw die ik eigenlijk al veel eerder voelde toen ik de vader kwijtraakte die ik 28 jaar had gekend. Het was een verwarrende tijd, met verwarrende emoties. Maar achteraf is rouwen om je ouder die veranderd is, eigenlijk dus ook heel belangrijk. Toen pap uit de kast kwam, en Petra werd, rouwde ik dus al om Peter, ook al leefde pap nog. Het was levend verlies.
Hoewel het verhaal geen happy ending heeft, ben ik intens trots op het feit dat mijn vader zo sterk en stoer was om voor zichzelf te kiezen. Dat ze uit de kast kwam, en na 58 jaar eindelijk zichzelf kon zijn. Ook al was dat voor de mensen om haar heen niet altijd makkelijk. Ik weet namelijk zeker dat er ook geen happy ending was geweest als ze zichzelf was blijven onderdrukken. Uiteindelijk was er gewoon te veel trauma na zo lang proberen iemand anders te zijn. Ik had haar zoveel meer gegund. Ik had het haar gegund geboren te worden in deze tijd, met ouders die haar in elke stap gesteund zouden hebben. Want diep van binnen was pap een mooie en empathische mens, die graag ook dingen voor anderen deed. Als zij eerder zichzelf had kunnen zijn, had ze daar zeker hele mooie dingen mee gedaan.
Voor nu houd ik vast aan het feit dat ze tijdelijk zichzelf kon zijn. En hoop ik dat ze daar ook wat moois uit heeft kunnen halen. Ondanks ons heftige verleden en alles wat zwaar was, wordt ze enorm gemist.