Acceptatie van transgender personen blijft steken, zo bleek uit onderzoek van Movisie, Panteia en Ipsos I&O onder 42.000 mensen. Ruim een derde ziet transgender en non-binair als een modeverschijnsel. Transgender Netwerk is bezorgd dat zoveel mensen in Nederland het bestaan van transgender en non-binaire mensen betwijfelen en wil meer maatregelen tegen desinformatie, haat en geweld.
De nieuwe lhbtiqa+-monitor van Movisie, Panteia en Ipsos I&O geeft vooral antwoord op de vraag hoe het staat met de acceptatie van de regenbooggemeenschap in Nederland. Uit de monitor blijkt dat op het gebied van genderdiversiteit qua acceptatie nog een wereld te winnen is. Weliswaar denkt 62% van de Nederlanders positief over genderdiversiteit, waar dat in 2020 nog 60% betrof. Maar helaas lijkt de groep Nederlanders die negatief staat tegenover transgender en non-binaire mensen te groeien. Was in 2020 nog 9% van de bevolking negatief over transgender en non-binaire mensen, in 2024 denkt 10% negatief over transgender mensen en 17% negatief over non-binaire mensen. In 2024 gaf 14% van de Nederlanders aan dat ze het een probleem zouden vinden als hun kind les kreeg van een transgender docent. In 2020 lag dat cijfer lager. Toen gaf 9% aan het een probleem te vinden.
Modeverschijnsel
Een nieuwe vraag was of mensen transgender en non-binair zien als een modeverschijnsel. Dat bleek eenderde te zijn (32% respectievelijk 36%). Ongeveer een kwart vond dat trans vrouwen geen echte vrouwen waren (26%), en trans mannen geen echte mannen (22%). En 44% vond dat mensen van nature man of vrouw zijn. Al eerder zagen we dit jaar in de mediamonitor dat media steeds vaker schreven over transgender mensen als of het een hype of trend is.
‘Zeer zorgelijk dat zo veel mensen sceptisch staan tegenover het bestaan van transgender en non-binaire mensen”, reageert Remke Verdegem, voorzitter van Transgender Netwerk. ‘Journalisten, social media bedrijven en overheid zouden veel meer moeten doen om de desinformatie over transgender mensen te bestrijden. “
Positief is wel dat mensen het in 2024 steeds minder belangrijk zijn gaan vinden welk geslacht iemand heeft als zij die persoon ontmoeten (in 2020 vindt 39% dat heel belangrijk, in 2024 is dat afgenomen tot 28%). Helaas is er nog geen verandering te zien van het aantal mensen dat liever niet omgaat met personen, waarvan het niet duidelijk is of die man of een vrouw is (11%). Het blijken vooral mannen en jongeren van 18 tot 30 jaar die negatief staan tegenover non-binaire mensen.
Onveiligheid
Negatieve opvattingen vergroten de onveiligheid. Zo zagen we al uit de Veiligheidsmonitor van het CBS (2024) dat non-binaire mensen onevenredig vaak slachtoffer waren van (seksueel) geweld en online haat. Meer maatregelen tegen geweld zijn dan ook volgens Transgender Netwerk nodig, te beginnen met het invoeren van dezelfde wettelijke bescherming van transgender en non-binaire mensen tegen groepsbelediging als elke andere groep zodat online haat beter aangepakt kan worden. Uit de lhbtiqa+-monitor blijkt nogmaals dat nagenoeg de hele lhbtiqa+ gemeenschap meer haat, onveiligheid, geweld en discriminatie ervaart, dan mensen die niet tot deze groep behoren.
Lacunes
De overheid meet al jaren hoe het met lhbtiqa+ personen gaat. Voor het eerst voeren Movisie, Panteia en Ipsos I&O deze monitor namens de overheid uit. Ze hebben daarin andere keuzes gemaakt dan de monitors van hun voorganger, het Sociaal Cultureel Planbureau. Zo hebben ze hun bevindingen over transgender mensen gebaseerd op de antwoorden van slechts 22 transgender personen die hun geslacht nog niet hebben gewijzigd. Hierdoor hebben we dit jaar voor het eerst geen bruikbare gegevens over de sociaaleconomische positie van transgender mensen. En weten we bijvoorbeeld nu niet hoeveel mensen die hun geslacht hadden gewijzigd, in een uitkering zitten. We hopen dat in een volgende monitor deze informatie wel weer wordt meegenomen.
Meer deskundigen nodig
Wat we wel door de monitor nu weten is hoeveel mensen hun geslachtsregistratie hebben gewijzigd. Hieruit blijkt dat een toenemend aantal personen het geslacht in de geboorteakte wil wijzigen. In 2023 waren dat 1457 mensen, waarvan 87 mensen hun papieren via de rechter in ‘onbekend’ hebben gewijzigd. In totaal hebben tot juli 2024 9.669 mensen hun geslachtsregistratie aangepast. Dat aantal is erg laag gezien dat zeker 1% van de Nederlanders transgender vrouw, man of non-binair is (CBS, 2024).
Dat grote verschil heeft te maken met de obstakels die er nog zijn voor transgender en non-binaire mensen om hun geslachtsvermelding aan te passen. De deskundigenverklaring die hiervoor nodig is moet afgegeven worden door een arts of psycholoog gespecialiseerd in genderzorg. Dat zijn in Nederland maar weinig mensen, die ook nog eens hard nodig zijn voor het wegwerken van de jarenlange wachtlijsten in de zorg. Als Transgender Netwerk bepleiten wij dat – zolang die verklaring nog nodig is – de overheid er voor gaat zorgen dat veel meer professionals deze verklaring mogen gaan afgeven. Zodat de wachttijden voor deze deskundigenverklaring niet oploopt, en we ook de transgenderzorg niet nog verder belasten.